Oeps. Even een stukje schrijven met titel “Tim”.
Onderdeel van “Wie zijn we” .
Wie ben ik?
En waarom loop ik naar Santiago?
Op de momenten dat de diepste waarheid moet worden geopenbaard, vluchten kan niet meer, BLIJF dan RUSTIG. Open de tuindeuren (tenzij een buurman zijn keuken verbouwt), luister naar vogels, pak een fles goede wijn, strek de benen en denk na…
De drijfveren tot grote avonturen (want zo beschouwen we de Camino van 2800 km) zijn in de kern heel eenvoudig maar kunnen zeer uitvoerig en gelinkt aan allerlei maatschappelijke en religieuze ontwikkelingen worden gepresenteerd. En natuurlijk met persoonlijke frustraties en ambities. Maar die versies schrijven we op als we 30 jaar ouder zijn en niet weten wat we met de tijd moeten doen, op de sofa bij de psycholoog liggen of we een boek schrijven om de kosten van de Camino terug te verdienen.
Daarom op deze plek de korte versie. Althans, dat hoop ik, want mensen die over zichzelf (of hun kinderen) praten zijn vaak niet te stoppen. een verhaal geïllustreerd door drie personen die model staan voor de redenen waarom ik de Camino ga lopen.
Kuifje
Ik ben een groot fan van Kuifje! Mijn grote broer (9 jaar ouder) had enkele hardcover Kuifjes en die heb ik zo vaak gelezen tot ik de plaatjes uit mijn hoofd kende. Wauw, als ik later groot ben dan reis ik ook naar verre landen en zal ik een Zonnetempel ontdekken en tochten door de Himalaya maken met een lange trein van sherpa, koks en dragers.
Aardrijkskunde was mijn lievelingsvak op de lagere school en mijn favoriete puzzel was een kaart van Europa in 750 stukjes. De grote Bosatlas en een oude Knaurs Weltatlas uit 1930 werden uitgeplozen. Na de middelbare school is het begonnen met Interrail reizen kris-kras door Europa en daarna ging ik op pad naar Peru, Bolivia en Nepal, in de schaduw van Kuifje en leek ik soms in zijn verhalen te zijn verdwaald.
Vrij en ver van Nederland, in een prachtige natuur, maar rusteloos. We bereiken een dorpje, vinden een hostel, doen de rugzak af en daarna wil ik gelijk weer naar buiten. Rondlopen, kijken hoe een grote groep mannen en vrouwen op het centrale plein het kaf van het koren scheiden, een steegje inslaan, kinderen rennen naar huis, ouders leiden paarden en geiten naar de stallen onder hun huis en lopen daarna de trap op naar de eerste verdieping waar ze koken, eten, en slapen. Ik bekijk het met een romantische blik, ik ben dan ook geen arts of NGO medewerker maar slechts een reiziger met interesse voor de locale cultuur en ontzag voor het doorzettingsvermogen van de bevolking. Hou je ogen wijd open en absorbeer de verhalen die je om je heen ziet en die 10 jaar later nog op je netvlies staan.
Joyce & Co / Geerten Meijsing
Joyce & Co ontdekte ik toen ik 17 was. Ik was net op de universiteit begonnen met mijn scheikundestudie en druk bezig om mijn plaats in het leven te zoeken. Lees dan geen coming-of-age boeken want de kans is groot dat je daardoor de rest van je leven beïnvloed wordt. Joyce & Co (een pseudoniem van een schrijversduo met Geerten Meijsing als drijvende kracht) betekende voor mij, hard-core beta, een eerste weldadige duik in de klassieke schilderkunst en literatuur. Daarvoor had ik regelmatig het Stedelijk en Rijks bezocht maar ik was zelden echt geraakt door wat ik daar zag. In boeken zoals Erwin en Michael van Mander lees je over de Renaissancecultuur in Italie, compositieleer, iconografie, architectuur, oude Griekse schoonheidsidealen, de rijkdom (en ellende) van het huidige mediterrane leven en dat alles overladen met een flinke scheut liefdesverdriet (dat schijnt bij het genre te horen). En geschreven in een bedwelmende maniëristische stijl (you love it or you hate it). Waar gaat dit over?, wat is dit?, is het echt zo mooi?
Die boeken veranderden mijn smaak dramatisch en sindsdien geniet ik intens van de schilderijen, beeldhouwwerken en penningen van meesters zoals Pisanello, Paolo Uccello, Piero della Francesca, Mantegna, Donatello en vele anderen uit de Renaissance. Wat een meesterschap en schoonheid! Naast mijn studie heb ik mij daarom verdiept in de kunst en geschiedenis van die tijd. En omdat de gebeurtenissen in Ferrara, Mantova of Milaan niet alleen door de locale bevolking maar ook door de paus, de Franse koning, Venetie en het Duitse rijk werden beïnvloed, ontdek je niet de Italiaanse maar de Europese geschiedenis en wil je vanzelf ook meer weten over de strijd tussen de Welfen en Ghibellijnen en lees je verder terug in de tijd over Normannen en Duitsers in Zuid-Italie, kruisvaarderstochten, Mongoolse hordes uit het Oosten en het ontstaan van benedictijnse kloosterordes. Lees het boek Europe: A History van Norman Davies en ontdek dat de werkelijkheid absurder kan zijn dan de wildste dromen.
Kortom, door Joyce & Co heb ik via de kunst ook mijn continent en cultuur ontdekt. De cultuur waarmee ik mij tot in het diepst verbonden voel. Ik kijk uit om de oude pleisterplaatsen van het Jacobspad te zien. Maastricht, Reims, Vezelay, Roncesvalles (het Roelandslied), Burgos, Leon en, uiteindelijk, Santiago. Wat zal ik genieten van al het moois dat zich daar over honderden jaren heeft opgehoopt…
Cees Nooteboom
En tenslotte Cees Nooteboom. Een schrijver-dichter-criticus(-pelgrim) die de wereld is doorgetrokken met zijn kompanen, de fotografen Eddy Posthuma de Boer en Simone Sassen …. Lees de 10-delige reeks van zijn verzamelde reisverhalen. Nooteboom reist door Spanje, spreekt met een priester of mijmert bijvoorbeeld in een bar te Burgo de Osma over een aardewerken kruik en dan ontstaat een wijd-meanderend verhaal waarin de kruik verbonden blijkt te zijn met de Habsburgse successiestrijd, Spaanse burgeroorlog, Augustinus, Romaanse kerkbouwers en de Camino naar Santiago. En dan sluit de cirkel zich en lijkt Cees Nooteboom verdacht veel op mijn Kuifje-held en herken ik in zijn interesses veel van de onderwerpen die je ook terugvindt in het werk van Geerten Meijsing al is er een verrassend kleine overlap tussen de collega-schrijvers, schilders en bouwwerken die de beide auteurs bewonderen. Des te beter voor de argeloze lezer, lees de boeken van beide schrijvers en oordeel zelf, ontwikkel je eigen smaak binnen de hoorn des overvloeds van de Europese cultuur. De vrije Europese cultuur die ik vier maanden lang in al zijn verscheidenheid wil ervaren en vieren, temidden van blaren, niet-gewassen lijven, regenbuien, nachtvorst, sompige paden, gesloten pensions en (zelfs!) chagrijnige Franse agenten.
Het is genoeg want anders zie ik je ogen afdwalen naar de plafonnière en de mouse-pad. Daarom loop ik de camino!, neem ik een sabbatical, stap ik half februari met Monique en Puck door de voordeur, draai de sleutel om en ga op weg. Het vertrek is mooi, de aankomst is het einde maar de reis is het doel.