Diderot

Vandaag is een referendum in Nederland gehouden en de uitkomst is teleurstellend. Ik gebruik diplomatieke bewoordingen, vrienden en collega’s kunnen hieruit de originele termen destilleren.

Kortom, geen betere dag om stil te staan bij een boek van Philipp Blom (Böse Philosophen / Het verdorven Genootschap). In dit boek beschrijft hij een Parijse salon waar een groep filosofen en wetenschappers elkaar ontmoetten in de periode 1750 – 1770. De hoofdrolspelers waren Thiry Holbach, een man voor wie geld geen rol speelde en in wiens huis men bijeenkwam, en Diderot, de man die eerst jezuïet zou worden maar eindigde als filosoof en schrijver.

In het huis van Holbach aan de Rue Royale te Parijs verzamelde zich de fine fleur van de Europese intelligentia, naast Diderot, Holbach en de Mettrie bijvoorbeeld Hume en Gibbon uit Engeland, Beccaria uit Italie en, via de post, Voltaire en Rousseau uit Zwitserland. Diplomaten, schrijvers en filosofen die Parijs bezochten probeerden langs te komen en een keer het debat in de Rue Royal te beleven. Want aan de tafel van Holbach werden nieuwe Verlichtingsideeën bediscussieerd onder de bezielende leiding van Diderot. Overdag had hij als een CTO de leiding over de totstandkoming van de l’Encyclopédie, een 17-delig werk met meer dan 72.000 artikelen van honderden auteurs dat de filosofische, wetenschappelijke en technologische kennis van dat moment bundelde. Stel je eens voor hoeveel correspondentie dat vereiste en stel je eens voor hoe moeilijk dat is geweest wanneer het heersende regime en de kerk je daarbij probeerden te dwarsbomen en je het liefst in de kerker of op de brandstapel zagen eindigen. Maar Diderot heeft meer dan 20 jaar aan de Encyclopédie gewerkt, hield vol en heeft overwonnen. Het werd afgerond. En het werd gedrukt. En het werd een tijdbom onder het ancien régime dat in 1789 explodeerde.

De personen die ertoe deden in de salon aan de Rue Royale hadden WelStijl, hadden WelKennis en waren WelBezorgdoverhetAlgemeenBelang. Het maakte niet uit waar je was geboren, je zou zelfs uit de Oekraïne kunnen komen als je argumenten maar klopten en je ze overtuigend kon verdedigen.

Arm vaderland dat zich heeft laten verleiden om in een armetierig referendum tegen het EU-verdrag met de Oekraïne te stemmen. Poetin zal blij zijn en Jan Roos, Emile Roemer en Geert Wilders een bedank-mail sturen. Diderot, Voltaire, Spinoza en schrijvers zoals Joseph Roth, Menno ter Braak, Willem Frederik Hermans en Thomas Mann zouden wellicht hun glas heffen. Het volk weet niet beter.

Ultreia, naar Santiago!

Lees ook:

Philipp Blom Böse Philisophen, Carl Hanser Verlag, 2011

Diderots Enzyklopädie, Die andere Bibliothek, 2013

2 gedachtes over “Diderot

Laat een antwoord achter aan Richard Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *