15 april 2025. Dag 42. Biasca – Bellinzona: 25 km. Dag 43: Bellinzona – Rivera: 24 km.

Het kan verkeren, de ene dag hebben we een appartement midden in het centrum van Bellinzona boven de redactie van een dagblad, tegenover een kerk die zeer imposant doet en diens buurman, een even statig stadspaleis met op de voorgevel een rits van beroemde Italianen en om ons heen straten met bars, restaurants en boekhandels (!). Het was jammer dat we, voor we arriveerden, een wandeling van 25 kilometer hadden gemaakt die op het eerste gezicht er onschuldig uitzag met slechts 49 meter stijgen en 102 meter dalen, maar die ons toch nekte. Hadden we de rugzakken verkeerd gepakt? Waren we bedwelmd door wierookluchten uit het vorige appartement dat in een Oosters meditatiecentrum bleek te liggen? Niemand die het weet.

In het kleine centrum van Bellinzona hadden we gemakkelijk twee dagen kunnen blijven, onder de vele arcades blijf je droog, lees je een boek of drink je een campari-spritz en slenter je verder op weg naar niets.

Sfeerbeeld uit Chromotel te Mezzovivo

Dat was gisteren, vandaag zitten we in een motel-gevangenis. De receptie, een kosten-efficiënt beeldscherm zonder menselijke assistentie, had in de Bijlmerbajes niet misstaan. De centrale wenteltrap met traliewerk in een grijs betonnen gewelf heeft de architect uit een eerdere opdracht voor een penitentiaire inrichting gekopieerd, net zoals de aangrenzende ruimtes. Morgen ontsnappen we en vluchten we het land uit.

Italië bereiken we niet met droge kleren. De weersverwachtingen slaan elke hoop de bodem in, voor vandaag en morgen is met 100% zekerheid regen voorspeld en voor de dagen daarna is het niet veel beter. Het weer schikt zich naar dit dictaat, het licht is grijs en de weg glimt van het water. We lopen in vol regentenue over verlaten paden, met zulk weer blijven de racefietsen in de schuur en de racefietsers in de auto. Cees sjokt mismoedig met ons mee in zijn regenjas, het moet dan maar, en alleen een bezoek aan een dierenwinkel doet hem opveren en bezorgt ons een extra kilo brokjesgewicht.

Hmm...

Wat is Ticino toch een vreemde streek! Als je betaalt besef je dat je in Zwitserland bent maar verder lijkt het gebied voor een eenvoudige doorloper al erg veel op de heel veel grotere Zuiderbuur. Toch zie je Zwitserse trekjes, zoals een groot voorpagina artikel in een plaatselijke krant over Ticinese overheidsdiensten die veel aankopen doen zonder een officieel aanbestedingsproces. De woorden omkoping en fraude kwamen in de tekst niet voor maar de plaatselijke angst voor Italiaanse taferelen was duidelijk.

Die pet past ons allemaal.

Een ander artikel, Unser Gym heißt Europa uit Die Zeit (Zwitserse editie) van 10 April 2025, geeft een onthullend beeld van de Zwitserse hybris. De grootste partij, de SVP, heeft meningen die ons herinneren aan een blonde Nederlandse krullenbol: Euro-sceptisch, eigen volk eerst en onze nationaliteit alleen voor autochtonen (tenzij een expat over een bak met geld beschikt, want dan wordt in Zwitserland alles mogelijk). Het verhaal noemt ook de koppige houding van Zwitserland bij de maar voortslepende onderhandelingen over een nieuw handelsakkoord met de EU, en de arrogantie van Zwitserland om hun beleid tegenover Trump niet met de EU af te stemmen, ze dachten hun boontjes namelijk zelf te kunnen doppen. Zwitserland is vooral bezig met zichzelf en vindt zichzelf erg goed.

Ik lees het stuk en ik herinner me een gesprek met een boekhandelaar in Einsiedeln. In zijn zaak zag ik enkele boeken die al lange tijd alleen maar tweedehands leverbaar zijn. Ik had een boek op het oog dat in 1992 was verschenen [1] en dat stond in Einsiedeln dus nog steeds nieuw op de plank. Ik pak het gebonden boek, blader het opgewonden door, hoe is het mogelijk dat ze dat ze dit hier nog hebben, en ik voel het gewicht. Een paar dagen daarvoor had ik In Europa van Geert Mak ergens achtergelaten om grammen te besparen, en ik besluit tegen beter willen in om het boek niet te kopen. Tim loopt de zaak uit. Ik neem een cappuccino (het was nog morgen) op een nabij gelegen terras en daarna sta ik weer in de zaak. “Hoeveel kost dat boek inclusief de verzending naar Nederland?” (vreemd genoeg stond in het boek geen prijs). De Zwitser noemt een bedrag voor alleen het boek dat mij veel te hoog lijkt, ik leg hem uit dat ik andere delen uit dezelfde reeks voor bijna de helft minder heb gekocht.. “Nou ja”, de beide sprekers hadden geen emotionele band met elkaar kunnen leggen, ‘Nou ja, wat ik noem is de Zwitserse prijs” en toen vervolgde hij “En eigenlijk, weet je, die Euro van jullie interesseert mij helemaal niets”. Normaliter ben ik niet ad rem en weet ik altijd pas achteraf wat ik had moeten zeggen maar in dit geval antwoordde ik direct dat hiermee zijn zaak mij verder niets meer interesseerde. Tim verlaat opnieuw de boekenzaak.

Natuurlijk is dat dom, natuurlijk ben je die paar tientjes na een paar dagen al vergeten maar, over mijn lijk, naar die zaak ga ik nooit meer terug. Dezelfde dag kocht ik via www.zvab.de een tweedehands exemplaar (“in vrijwel nieuwstaat”) van hetzelfde boek. 

Wat mij bijbleef was zijn uitspraak dat de Euro hem eigenlijk niets uitmaakte. Dat vond ik toen al, voordat ik het Die Zeit artikel had gelezen, een uitspraak waarin ik frustratie vermoedde. Eigenlijk had ik zijn zaak niet moeten uitlopen maar hem moeten uitnodigen voor een cappuccino, om te begrijpen wat hij had gezegd. Misschien was het nog erger dan ik verwachtte, of – laat ik naïef zijn  – was hij net bij de tandarts geweest.

[1] Ferdinando Galiani en Louise de Épinay, Helle Briefe (briefwisseling tussen twee hoofdrolspelers uit het 18e eeuwse Parijse salontheater met o.a. Grimm, Diderot en Rousseau, lees Philipp Blom, Het verdorven genootschap)