Europa en twee boekjes

(Anglure -) Troyes, 8 maart, 21 hr, 3 ºC, 19 km

Er moet mij (Tim) even iets van het hart. Gisteren keek ik bij Madame Noble naar het Franse journaal en hoorde dat de EU met Turkije heronderhandeld over de opvang van vluchtelingen. Dat Turkije hiervoor 3 miljard Euro extra vraagt + dat Turken zonder visum naar Europa moeten kunnen reizen + dat de EU de onderhandelingen met Turkije over een toekomstig lidmaatschap moet heropenen. En dat maakte mij enorm boos.

Ik ben blij dat Frankrijk in Europa ligt. La France, waar in de 17e en 18e eeuw een groep geniale en moedige filosofen de principes van de huidige, vrije westerse samenleving hebben uitgedacht. Enkele helden: Voltaire, Montesquieu, Diderot, d’Alembert, Holbach (maar ook “onze” Spinoza en Amerikanen zoals Franklin en Jefferson). In wat voor jungle zouden we leven als we de staat niet hadden ingericht volgens principes die jullie voor het eerst hebben overdacht. Want stel je een staat voor zonder:

  • trias politica (scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht).
  • vrijheid, gelijkheid (of beter: gelijkwaardigheid) en broederschap onder de burgers
  • scheiding van kerk en staat
  • vrijheid van meningsuiting
  • vrijheid van godsdienst
  • vrijheid van organisatie

Inderdaad, dan zit je in een communistische of religieuze dictatuur, of in het rijk van een totalitaire dictator. Een dictatuur waarop Turkije steeds meer lijkt nadat het oppositiekranten en politieke partijen het werken onmogelijk maakt, verkiezingen herhaalt als de uitslag van een eerdere de Leider onwelgevallig is etc. etc. etc. Turkije is al meer dan 1000 jaar geen Europese staat, het heeft hier wel land bezet en zelfs Wenen bijna veroverd maar dat heeft het de kern van die natie niet veranderd. Het heeft niet dezelfde culturele en politieke ontwikkeling doorgemaakt en verwijdert zich nu van Europa. Dat land kan de komende twee generaties geen EU-lid worden. Stop de gesprekken hierover.

Ik blijf hopen dat de EU een effectief antwoord vindt op de vluchtelingenstroom. Was er maar iemand van het kaliber van een Churchill of een Schmidt die een krachtdadige politiek strategie formuleert dat in lijn is met onze waarden, niet bang is om een deel van het electoraat te verliezen, en waardoor we voorkomen dat we gechanteerd worden door landen uit de periferie.

De afgelopen drie weken las ik twee boekjes, van een filosoof en een politicus. De filosoof signaleert een probleem in de samenleving, probeert de principiële oorzaak te achterhalen en beschrijft een oplossing waarna de politicus het kan implementeren via effectieve wetgeving. Laten we daarom beginnen met de filosoof.

Het boek “Über die Toleranz” uit 2015 bevat enkele stukken van Voltaire en werd uitgegeven n.a.v. de moordpartij bij Charli Hebdo. Voltaire behandelt hierin de begrippen fanatisme (“extremisme”) en tolerantie (“integratie”) en geeft als voorbeeld hoe een Hugenoot door de Franse justitie, onder druk gezet door een woedende meute en gedoogd of wellicht zelfs ondersteund door de heersende godsdienst, onterecht ter dood werd veroordeeld. Fanatisme is het moment waarop een gelover zijn principes meedogenloos wil opleggen aan zijn medeburgers. Voor Voltaire is de Bartholomeusnacht uit 1572 een typisch voorbeeld van Fanatisme, een terreur waarbij in Frankrijk circa 10.000 Hugenoten door lynchpartijen en “volkstribunalen” werden vermoord. Zijn verslag van het religieus fanatisme komt tot in detail overeen met de IS terreur maar met als verschil dat hij het heeft over terreur tussen Christelijke stromingen. Zijn analyse is dat fanatisme veelal verwaarloosbaar is in een multiculturele samenleving waarin de orde en mensenrechten strikt gehandhaafd worden door een sterke staat (hij noemt – o ironie – het Osmaanse rijk als een voorbeeld voor zo’n verlicht multiculturele staat). En stelt verder dat tolerantie ophoudt waar fanatisme begint, fanatisme moet meedogenloos worden bestreden.

Het boek “Broederschap” van de politicus Frans Timmermans uit December 2015 is daarna een teleurstelling. Hij begint zijn boek met de stelling dat binnen Europa “vrijheid een recht is, gelijkheid een feit is en broederschap een plicht”. Mij lijkt dit een naïef optimistische analyse waarbij de agressie tegen minderheidsgroeperingen in Europa wordt vergeten. Helaas zijn er veel idioten die bijv. joden en homo’s niet als gelijkwaardig beschouwen. In zijn betoog benadrukt hij dat een deel van de (autochtone) Europese bevolking bang is om “iets kwijt te raken” van hun identiteit maar dat we die angst moeten overwinnen door met oorlogsvluchtelingen te praten, om zo begrip te krijgen voor hun toestand. En anderzijds geeft hij toe dat de Europese Unie tekort schiet in o.a. het asielbeleid, het terugsturen van economische migranten, het identificeren van terroristen en het beperken van de vluchtelingenstroom door het opzetten van opvang in de Syrische regio.

Timmermans’ analyse heeft mij niet gerust gesteld over het spoedig ontstaan van een effectief en coherent Europees antwoord op het vluchtelingenprobleem. Noch stelt het mij gerust dat de huidige politici onze Westerse-/Verlichtingswaardes vastberaden & onverzettelijk zullen verdedigen. Dat doet heel veel pijn en maakt mij ongerust over de toekomst. De politiek heeft na meer dan een jaar nog geen manier gevonden om de stroom van bootjes in te dammen en er is een chaos hoe we die mensen opvangen. Het gebrek aan daadkracht en de resulterende chantage van Turkije is voor iedereen zichtbaar. Bij grote delen van de bevolking geeft dit steeds grotere zorgen en weerstand. Ook bij mensen die niet Marine le Pen of Wilders in het stemhokje aankruizen.

Dat moest er even uit.

Ik lees inmiddels “Het verdorven genotschap” van Philipp Blom over de radicale Verlichting van Diderot & Holbach rondom 1750. Blom’s eerdere boeken “De duizelingwekkende jaren” en “Alleen de wolken” bespreken de culturele en politieke veranderingen in de jaren 1900-1913 en 1919-1937 en kan ik iedereen aanraden. Vooral het tweede boek laat zien hoe samenlevingen geleidelijk vervallen als de humanistische waardes van Montesquieu c.s. niet meer strikt worden gehandhaafd.

Geschreven op vrouwendag en de 92e verjaardag van mijn moeder.

Tot ziens bij u thuis

(bij madame Finot te Anglure)

(Sézanne -)  Anglure, 6 maart, 24 km

(Anglure -) Savières, 7 maart, 19 hr, 1 ºC, 29 km

We zijn onderweg naar Troyes (spreek uit als “trois”). Bossen en heuvels verdwijnen langzamerhand uit het landschap. De blubberige bospaadjes laten we dus achter ons, eindelijk!, nu loopt het makkelijker. Vandaag ging het pad zelfs 20 kilometers als een streep langs een oud kanaal richting Troyes. Het was een gloednieuw aangelegd fiets/ren/wandelparcours waar we het dagrecord hebben neergezet bij gebrek aan concurrentie.

In dit minder toeristische deel van de Champagnestreek zijn geen hotels zodat je bij privé-personen overnacht (de chambre d’hôtes). Gisteren waren we bij madame Finot in Anglure zonder WiFi maar met een eigen douche en zitkamer. Eten in de woonkamer met familiefoto’s aan de wanden en de Franse TV luid in de hoek.

Vandaag zijn we bij madame Noble te gast waar we een slaapkamer van 4*5 meter hebben met twee uitpuilende kastjes, een bureau en een wandmeubel. En dan kom je met twee grote rugzakken binnenlopen die je ook wil legen. Kortom, we moeten hieraan nog wennen maar we zijn beide dames dankbaar voor hun gastvrijheid en het uitstekende eten dat goed vult na een dag lang lopen. Bravo!

Vanwege het kleine aanbod van chambre d’hôtes slapen pelgrims in dezelfde huizen. Omdat iedereen aan het eind van zijn verblijf een bericht  in het gastenboek achterlaat weten we dat de meeste pelgrims uit Nederland komen en dat enkele dagen voor ons een andere Nederlander loopt, Paul uit Almere. We halen hem langzamerhand in, hij liep aanvankelijk 5 dagen voor ons maar zijn voorsprong is “geslonken” tot 2 dagen. Zullen we straks, na meer dan drie weken, onze allereerste pelgrim ontmoeten?

 

Jean

(Baye – Sézanne, 5 maart, 23 hr, 1 ºC, 22 km)

Jean is Fransman. In mijn verbeelding is het altijd zaterdag wanneer ik Jean zacht neuriënd zie lopen naar de boulangerie. Une baguette svp. Jean gaat daarna met zijn vrienden un pastis drinken aan een metalen terrastafeltje van de bar aan het dorpsplein. Twee francs. Een krant ligt op tafel maar wordt nooit gelezen. De voorpagina schreeuwt dat Paris St. Germain heeft gewonnen. En meer hoef je ook niet te weten. De geur van roosmarijn, lavendel, anijs en sinaasappel hangt in de zwoele, warme lucht. Het trage gesprek gaat over wielrennen, vrouwenbenen en de vakantie. We horen jeu-de-boulen ballen dof klotsen op de achtergrond.

Jean is blij. Hij gaat vanmiddag zijn nieuwe Renault 4 bij de dealer halen. Eigenlijk veel te duur maar hij wil niet meer met de trein naar de Midellandse Zee gaan.  Een auto met een radio en een canvas-dak. Jean is trots als zo’n auto voor de deur staat. En in het wit, dat vond hij (en zijn vrouw ook) wel mooi en dat wordt ook niet zo heet in de zomer.

De verkoper was trouwens aardig. Deed wat van de prijs af zonder dat hij dreigde weg te lopen. Ja, hij en zijn vrouw kennen “La fine Bulle”, een aardige tent. Een restaurant waar hij soms met Jacqueline of Catherine ging eten. Die zou inderdaad wat bekender mogen worden, straks gaat het failliet en waar moet hij dan met Jacky rustig souperen?

Advertorial

Baye4

Voel je vrij, onder de meest uitdagende condities.

BERGHAUS is een innovatief Engels outdoor merk dat sinds zijn ontstaan actief met outdoorsporters samenwerkt aan het verder perfectioneren van zijn high-tech kledinglijnen. Zo testten Jim Tucker en Rob Kozlowski, wetenschappers van de Univ. of Aberdeen, op hun arctische expedities BERGHAUS Powerjacks die gemaakt zijn van het nieuwe H2Overall materiaal. Bekijk hun ervaringen en ervaar zelf de voordelen in uw locale adventure store.

In 2016 testen twee long distance pilgrim giants, Moniq Hemmink en Tim Vondergraaf uit Grun (Benelux), BERGHAUS Slash regenbroeken met OHNO technologie. Hemmink en Vondergraaf lopen hiervoor over de meest verschrikkelijke hiking paden van West-Europa. Blubber stroomt door hun aderen en over hun Slash broeken. De expeditie startte in Februari in de Ardennen en eindigt in Juni in het groene storm-struck Galicië. Route en timing garanderen een maximale kans op stortbuien bij vrieskou en storm waaronder het BERGHAUS Slash membraan zijn unieke capaciteiten moet bewijzen. Ons team is in contact met de pilgrims en meldt dat ze lopen onder perfecte condities. Volg de Blog voor het laatste nieuws!

(de tekst van deze – en andere – advertorial(s) heeft geen enkele link met de realiteit)

Roffelen & Banjeren

(Moussy – Abbaye de Baye -) Sézanne, 4 maart, 22 hr, 4 ºC, 31 km

Het roffelde tijdens het ontbijt op de ruiten. Een goed begin is het halve werk. Gelijk maar de regenkleding aangedaan, droog zal het niet worden. Om 9.30 uur vertrokken voor wat een lange dag zou blijken. Heuvel op, heuvel af. Over paden die herinnerden aan de Belgische Ardennen waarbij je glijdt en verder glibbert. Een tocht door een groot bosgebied waar we geen (= nul) andere wandelaars hebben gezien. Na twee uur ontwijk je de plassen niet meer maar banjer je gewoon verder.

En zie, langzaam voltrekt zich een wonder. Het werd, in tegenstelling tot alle Méteo-France voorspellingen, DROOG. Puck zag er erg zielig uit want tijdens een lunchstop in een bar kreeg ze spontaan brokjes, en meer brokjes, en nog meer brokjes. We arriveerden uiteindelijk om 17 uur bij de zusters van Baye waar we een kamer gereserveerd dachten te hebben. Maar er was één probleem: Puck. Ze kon buiten het gebouw in een open schuur slapen. Of binnen het gebouw in een afgesloten hok. Een uur later stonden we onder de douche van een hotel in Sézanne. En Puck lag op haar dekentje.

Mazzel

(de B&B in Champillon)

(Champillon -) Mousy, 3 maart, 23 hr, 2 ºC, 19 km

We hebben al twee dagen echt mazzel. Gisteren waren we na 7 uur lopen bij onze chambre d’hôtes in Champillon aangekomen. We hadden de hele dag geen druppel regen gezien maar 15 minuten na binnenkomst hoosde en sneeuwde het. Intussen zaten wij onderuitgezakt op ons bed en hadden een champagnefles van het huis op het nachtkastje staan (want we hadden opnieuw mazzel: de chambre d’hôte bleek eveneens een champagnehuis te zijn).

Vandaag hebben we evenmin geklaagd, de weersverwachtingen waren dramatisch (en inderdaad, voor het ontbijt moesten we door de sneeuw naar de voordeur rennen). Maar we hadden een heerlijke start van de dag waarbij we aan de koffietafel met de gastvrouw spraken over het leven en dingen doornamen die niet voor de blog bedoeld zijn.

En tijdens het ontbijt klaarde het op. Zon! Wat een mazzel. Opnieuw! We strekten de benen en daarna bleef de regenjas in de rugzak. Andiamo… (de paden op, de lanen in, vooruit met flinke pas…) naar Hautevillers! Het geld van de champagnehuizen sijpelde hier al onder de voordeur door maar in Epernay, de hoofdstad van de champagne, waren de dijken doorgebroken en golfden de speculatie- en omkoopdollars over het trottoir. Avenue de la Champagne. Een must voor iedereen die kickt op de PC Hooft: Moët & Chandon, Mercier, Pol Roger, Castellane, Martel. De champagnehuizen waren nog dicht voor het gewone volk maar wellicht dat delegaties uit de Sovjet Unie, China, Saoedi-Arabië of Nigeria de heilige, kilometers-lange, ondergrondse krijtgangen al hadden betreden waarin 200 miljoen flessen champagne worden bewaard (toeristenbusjes stroomden leeg voor de ingangen). Nee, Epernay was niets voor ons. Het succes van deze wijnhuizen is niet het gevolg van een superieure kwaliteit maar van een hoger marketingbudget. Stuur ons nog maar een doosje Tribaut champagne uit Hautevillers. Wij denken aan de vriendelijke mensen aldaar en nemen dan tevreden een slok.

Of eigenlijk: laat die champagne maar. Morgen overnachten we namelijk in een abdij waar eenvoud voorop staat en Wifi afwezig zal zijn. Bubbels zullen dan uit het water komen. Maar hopelijk begeleid door een goed glas wijn. Wij zullen u op de hoogte houden. Bonne nuit.

Epernay2

(Dom Perignon. Monnik uit Hautvillers, nu figurant van Moët & Chandon)

Champagne!

Champagne, alles staat hier in het teken van de champagne. Het eerste dorp waar we door komen na Reims zitten er al zeker meer dan tien champagne huizen. Een dorp van misschien 100 inwoners. Puck en ik maar trekken aan Tim, want Tim wil eigenlijk wel alles bekijken en proeven, maar we lopen de camino en met veel champagne , worden het wel heel erg grote omwegen.

Een prachtig dag vandaag met veel zon, we krijgen nu al gekleurde gezichten. Puck stapt nog steeds dapper verder en zo tussen de wijngaarden door kan ze lekker vrij lopen ,ook op naar de volgende stop, want dan krijgt ze een paar brokjes, een kommetje water. Haar leven bestaat uit rennen, konijntjes jagen, hap ,een paar brokjes eten en uiteindelijk braaf naast haar baasjes lopend, want de dag heeft toch ook vandaag weer iets meer kilometers dan wanneer thuis zijn.

27,9 kilometers zijn er vandaag weer weggestapt en we zijn aangekomen in Champillon,een gehucht, maar we slapen wel in een champagnehuis en krijgt Tim alsnog zijn beloning…….een glaasje champagne!

Rust

Reims – Reims, 1 maart, 23.59 hr, 8 ºC, 13.5 km

Onze eerste rustdag. Het doel: zo weinig mogelijk lopen. Geen kilometers maken maar achteroverhangen. De voeten rust geven en de kleren wassen. Maar toch, om 10 uur hadden we een afspraak met Jeanine in het art-déco café “Café du Palais”. Mijmeren over de Camino en de tocht die nog voor ons ligt. Zowel in gesprekken met Jeanine als ook met anderen merken we hoeveel plezier de ex-Camino gangers hebben om over “hun” Camino te praten. Wat er onderweg ook gebeurd is: ziekte van Lyme, mosquito aanvallen, ziekenhuisbezoek, het maakt niets uit: de ogen worden vochtig en iemand zweeft vanuit het café, 1500 kilometer verder naar Burgos, Léon, Ponferrada etc.

We hebben de kathedraal van Reims gezien: wat een prachtkerk, wat een werkelijk overdonderend architectonisch wonder. Hier moet je niet een half uur rondwandelen maar een dag en dan nog wil je niet weg. Stap in de Alfa en maak een tour langs Amiens, Chartres, de Notre Dame, Poitiers, Troyes en Vézelay. Ga in elke stad alleen naar de kathedraal (en een goed maar eenvoudig restaurant). En daarna weer verder. Ze zijn zo mooi, wat een rust, wat een ruimte, wat een glas-in-lood ramen en let bij Romaanse kerken op de detailversieringen van kapitelen, ontleed de 10-dubbele bogen met bijbelse voorstellingen rondom toegangsdeuren (met draakjes en slaperige koppen die uit graftombes herrijzen) en inderdaad, je bent een dag aan het kijken, genieten en grinniken.

In de avond hebben we bij Jeanine en Pascal gegeten. Twee mensen die we gisteren nog niet kenden en met wie we nu het glas heffen. Dat doet de Camino en we zijn nog maar aan het begin.

Diner1

(Pascale et Jeanine: santé!)

Reims – Stad met een ruim hart en bubbels

L’Ecaille – Reims, 21 hr, 1 ºC, 25 km

Vandaag hebben we de tocht over de Ardenner hoogvlaktes afgerond met een aankomst in Reims. Reims is een kruispunt van wegen. De Via Francigena (Canterbury – Rome) ontmoet hier de Camino (Rocroi – Vézelay – Santiago) en ook een aantal GR routes lopen door of langs de stad.

Midden in het centrum torent de kathedraal boven de huizen uit. De twee karakteristieke torens zijn al van verre te zien. Op 20 kilometer afstand kwamen ze al boven de horizon uit en met hen bepaalden we welk pad we moesten nemen tussen de kale winterakkers ten noorden van de stad.

En dan kom je dichterbij. En worden de twee torens hoger. Loop je de stad binnen. Heel prozaïsch: langs een provinciale weg. Over de grasstrook, over een spoorbrug, tweede afslag bij een rotonde en dan verder langs de weg totdat je de voorstad Betheny hebt bereikt. Een trottoir start vanaf een tuincentrum. En dan verder. Het bord “Reims”. We zijn er! Nu nog even doorlopen, op naar de kathedraal! De bebouwing wordt dichter. We zijn in de stad. En dan, bij een zebrapad worden we aangesproken en nodigt een inwoonster ons uit voor een kop koffie. We zijn overdonderd. Tot dat moment hadden we alleen een eenvoudig ontbijt gegeten en een half stokbrood van een dag oud.

Na een hartelijk bezoek (foto’s genomen van Puck met de drie kinderen) lopen we verder. En slaan de straat in naar de kathedraal. De kathedraal… Wauw…..   Wat groot…. Enorm… We lopen erheen en kijken even binnen (morgen bekijken we de kerk uitgebreider). En vragen om een stempel in onze Credencial. Daarna gaan we verder en zoeken de weg naar het hotel waar we twee nachten zullen blijven. Morgen wordt namelijk onze eerste rustdag. En terwijl we op onze smartphone de kortste route ontdekken, tikt iemand op onze rugzak. Of we de Camino lopen. De dame blijkt bestuurslid te zijn van de St Jakobsvereniging in Reims. Kort en goed: morgenochtend hebben we een “koffieafspraak” en zien we haar in het portaal van de kathedraal.

“Les points des Pays Bas pour Reims”:

“Douze points!!!”

Wat een gastvrijheid. We zitten nu in een hotelkamer met een kitchenette. Na zoveel dagen restaurant-, hotel- en herbergmaaltijden wilden we een oude vertrouwde pastaschotel maken. De tomatensaus met ingrediënten heeft een uurtje geprutteld. Een flesje champagne is geopend en een heel grote buidel met wasgoed (mûhhhh) is naar de wasmachine gegaan. Morgen lopen we viooltjesfris door de stad.

 Ardennen1

(Franse Ardennen – een sfeerfoto)

Tweede huisjes

(hierboven: een pandje voor u?)

27 februari Aubigny-les-Potees – Wasigny, 23 km

28 februari Grandchamp – l’Ecaille, 20 hr, 2.5 ºC, 30 km

Langs de route naar Reims zien we onderkomens die eigendom zijn van Nederlanders: fam. de Beer, mevr. van Wut, Jos (bij wie we twee dagen overnachten). Terwijl we in een plaatsje Wasigny op Jos wachtten ontmoetten we een ander Nederlands stel dat daar een huis had gekocht en vervolgens kwam tijdens ons verblijf in de B&B van Jos te Grandchamp een Nederlander op bezoek die in datzelfde dorp een pand had gekocht en nu was begonnen aan een meerjarig restauratieplan.

Waarom gaan al die Nederlanders naar dit Noord-Franse gebied? Zoals we al eerder berichtten is in de dorpen vrijwel niets te vinden. Niet alleen de horeca is weg, maar ook winkels voor etenswaren, timmermannen, meubelmakers, schilders, garages – je kunt hetin de meeste dorpen niet meer vinden. Wat je nog wel ziet is de kerk en een stadhuis. Hier is de gemeentelijke herindeling nog niet toegeslagen, bijna elk dorp heeft nog een eigen burgemeester.

Dus waarom gaan de Nederlanders hierheen? Wel, om allerlei praktische redenen: huizen kan je voor een laag bedrag (<50k Euro) kopen al zal je dan genoegen moeten nemen met een pand in en klein centrum en in niet al te beste staat. Bovendien ben je niet al te ver weg van Nederland (ca. 300 – 350 km tot de Randstad, in 4 uur te rijden) dus het is nog mogelijk om elk weekend vanuit je huis naar je Franse paleisje te scheuren en daar verder te klussen. Vast en zeker zijn de meeste van de Nederlanders van jongs af aan naar Frankrijk op vakantie geweest en komen jeugdherinneringen naar boven bij het passeren van de Franse grens.

Maar we snappen het niet. Voor hetzelfde geld kan je járen lang op vakantie gaan, ook naar gebieden buiten Frankrijk, loop je niet het risico dat het huwelijk strandt door een té krachtig verbouwingsvirus en bespaar je jezelf de ellende met buurtbewoners, gemeentelijke instanties, verbouwingsvoorschriften etc.

Kortom, wij lopen vrij en onbevangen door de Franse Ardennenheuvels, groeten de bewoners, zien elke dag een groep reeën en kijken hoe de boeren het zaaigoed uitstrooien. Weinig zorgen, alleen of het weer goed blijft (het gaat niet regenen maar blijft erg koud), of we nog iets onderweg kunnen eten en of de slaapplek goed zal zijn.

 Bakker1

(de enige winkel tijdens twee dagen lopen: een rijdende bakker)