(Sarria -) Palas de Rei, 29 mei, 17 hr, 15 ºC, 26 km, Totaal: 2312 km

Daar was hij weer. Sommige mensen herken je direct, ook al heb je ze lange tijd niet gezien. Hij liep 100 meter voor ons. Telefoon aan het oor en druk in gesprek. Een gesprek waar geen eind aan leek te komen. Een serieus gesprek, niet met voetbalvrienden, soms druk sprekend dan weer aandachtig luisterend waarbij het hoofd naar de stenen op het pad keken.

We hadden hem dus eerder gezien, in Navarra, drie weken geleden. Drie weken is lang op de Camino, met iedere dag nieuwe indrukken, plaatsen en mensen, veel langer dan drie weken in het normale dagelijkse leven. Ook in Navarra bleef hij in gesprek, maar op zijn hoede, als iemand hem inhaalde sprak hij zachter en bekeek de loper aandachtig. Toch had hij niet in de gaten dat ik hem stilletjes van achteren besloop voor een foto. Om hem daarna alsnog luidruchtig voorbij te gaan.

Ik wilde opnieuw een foto van hem maken. Of toch niet. Ik naderde hem zachtjes en riep plotseling in zijn vrije oor “OLA!“.

Het was, zoals Wim Sonneveld het zei,

“een géintje meneer Sonneberg”

Hij schrok zich rot, telefoon viel uit zijn handen, hij trachtte het nog te grijpen maar het ontglipte nogmaals zijn vingers en kwam in een waterplas. “No!” en wat andere kwade geluiden, de telefoon was al weer uit het water. Zorgvuldig werd het drooggemaakt. En daarna keek hij mij aan. He was not amused.

“Ik ken je, ik heb je eerder gezien”. Zijn stem liet er geen twijfel over bestaan, dit zou nooit meer goed komen.

“Het zou kunnen. In Navarra?, maar doet uw iPhone het nog, het viel op de grond”

Hij liet zich niet afleiden .“We kennen je en houden je in de gaten”

chagrijnen zijn het allemaal tegenwoordig, meneer Sonneberg

wáar is de humor gebleven vandaag de dag?

“Nederlanders op de Camino hebben altijd onze bijzondere aandacht. Niet te vertrouwen. Maar we volgen ze op de voet.”

een aardigheidje, meneer Sonneberg.

Maar denk je dat ie moest lachen?

Ik was stomverbaasd maar voor ik kon reageren ging hij al verder.

“Herinner je Pamplona en Santo Domingo? We zijn goed geïnformeerd, vooral over lieden met subversieve literatuur”

(Hm, in beide plaatsen sliepen we in grote hotels, in Pamplona waren ’s avonds de handdoeken verwisseld terwijl we er niet waren. Dat was gek maar we hadden geen navraag gedaan. Zoals altijd lag een stapeltje boeken op het nachtkastje, een paar hiervan staan op de Index van verboden werken. Oppassen, dit kan serious business worden. Deëscaleren!)

“U zult het wel aardig druk hebben en met veel mensen samenwerken”

“We zijn op alles voorbereid. Ik heb contacten tot in de hoogste cirkels, ik kan onbeperkt mensen inschakelen “

(Dom, dom, dom. Tim, probeer een verbinding te maken)

“Gaat u ook naar Palas del Rei?”

“Natuurlijk, iedereen loopt daarheen. Waarom?”

“Vanavond wordt in de kerk een uitvoering gegeven van Gesualdo. De Tenebrae, prachtig donkere muziek, maar u zult het wel kennen”

“Natuurlijk”

“We hebben zijn geboorteplaats bezocht, Venosa, in het Zuiden van Italie, maar veel mensen die ik daar ontmoette hadden nog nooit van hem gehoord”

“Een schande. Dat komt doordat kinderen niet meer naar onze scholen gaan. Dat zouden ze in Italië beter moeten aanpakken, in Nederland ook overigens”

(ik ruik gefrustreerde ambities…)

“Wat vindt u eigenlijk. Is de Camino niet verwaterd tot een gewone wandeltocht? Ik moet stempels bij bars en restaurants halen alsof het een vierdaagse is”

een Credencial stempel in een bar

“en busladingen toeristen wandelen een dagje mee. Inderdaad, het gaat allemaal veel te gemakkelijk. Er moet meer ascese komen. En toewijding aan de Roomse zaak”

“en geen mensen die, zoals wij, in pensions en hotels slapen?”

“inderdaad, de pelgrim moet weer in kloosters overnachten. Een stuk brood, wat soep en een glas wijn. Om 9 uur naar bed en om 6 uur opstaan. En daarna eerst de mis bijwonen voordat ze gaan lopen.”

“en elke bar die nog een stempel durft te zetten in een Credencial wordt geëxcommuniceerd. Maar het wordt anders en dat zal sneller gaan dan iedereen denkt.”

(ik rook nieuws)

“wat bedoelt u, gaan de regels veranderen?”

“wacht 25 juli af”

“de verjaardag van Jacobus”

“NAAMDAG van Jacobus, jij ongelovige Hollandse rat. Als de Hoogste naar Santiago komt zal hij het openbaar maken. Dan zullen wij van jullie Hollanders, Denen, Engelsen, Chinezen, Koreanen en al dat andere ongelovige spul verlost worden”

“de Hoogste, kom de paus hierheen?”

“Doorlopen jij! Waarom spreek ik eigenlijk met jou! Laat ik je niet meer zien. Zeker niet in Santiago want anders zul je in de kerkers eindigen, samen met die Diderot van je!”

Een gezellige discussie was niet meer mogelijk, ik liep verder.

“Pas maar op, minder dan 75% van de pelgrims haalt de eindstreep, je weet nu wat met de anderen gebeurt!”

ik heb de NRC, De Volkskrant en Trouw gebeld met dit nieuws. Zodat half Nederland nog naar Santiago kan lopen voordat de slagboom bij de Spaanse grens naar beneden gaat. Ze hebben het niet geplaatst, ze wilden een tweede bron hebben die dit nieuws kon bevestigen. Maar nu hebben jullie het van mij. Pak je rugzak en ren naar Santiago voor de Compostela. Voordat het te laat is.

(Sarria -) Portomarin, 28 mei, 22 hr, 13 ºC, 25 km, Totaal: 2296 km

Galicië is groen en we weten inmiddels hoe dat komt. Met regen werden we wakker, door hoosbuien hebben we gelopen, bij stortbuien hebben we gedineerd. Het is niet erg, althans dat houden we onszelf voor. Je zou Galicië niet kennen als je Santiago bereikt zonder een druppel neerslag. We zagen wolkenflarden over heuvels scheren, zagen het land branden onder het fel oranje licht van opklaringen en liepen tussendoor in colonnes van allerlei kleuren poncho’s.

op weg naar Portomarin

Nog 95 kilometers moeten we lopen, we weten het precies, de afstand tot Santiago wordt vaak aangegeven. De 100 kilometer barrière namen we geruisloos. In de RKK uitzending “Verhalen van de Camino” zagen we joelende pelgrims rondom een 100 km paaltje. Maar dat was weggehaald zodat we het paaltje 100.528 km passeerden en daarna geruisloos het volgende paaltje, 99.970 km, bereikten. Geen krans, geen bloemen.

Nog maar 4 dagen lopen. Vier dagen zijn veel als je een week vakantie hebt maar lijken niets na een tocht van 100 dagen. Dan ben je met je gedachten al in Santiago. Waarvan we niet weten wat zich daar zal afspelen en hoe het ons zal raken. Aankomen op de Plaza Obradoiro, de kathedraal in lopen, de Compostela halen.

in Portomarin

Maar we genieten in “onze” pelgrimsgroep van de mensen met wie we dagelijks naar de volgende halteplaats lopen. Ook vandaag zagen we overal bekende gezichten, op het dorpsplein, in de bar en in de kerk. Nieuws wordt uitgewisseld, een mede-pelgrim schuift aan bij het avondeten, een andere pelgrim zal morgen echt stoppen met roken. En vertelt waar je moet eten. En soms gebeuren wonderen. We stapten ‘s ochtends een bar binnen en zien twee Franse bekenden. Of eigenlijk: zij herkenden ons en schrokken omdat ze Puck misten (Puck…, onze heldin…). We hadden elkaar voor het laatst ontmoet op 4 april, in de Limousin, in een majestueus kasteel waar we onze ogen uitwreven… is dit hier de pelgrimsherberg? We zijn inmiddels 1000 kilometers verder en kijk!, ze staan weer voor ons. Dat zijn de verrassingen van de Camino! En ze spreken over Rita, een Belgische pelgrim met wie we dagenlang hebben opgetrokken, we horen dat zij in Fromista (“slechts” 350 km geleden) lelijk is gevallen en moest opgeven. Arme Rita!, we hebben niemand gezien die zo van de Camino hield. Ze had geen haast, genoot van het landschap en van de mensen langs het pad. Wij snelden eens in Les Landes door de regen langs een bankje, Rita zat daar, verstopt in haar poncho en luisterde naar de vogels. “Stop eens, niet zo’n haast, hoor eens, wat een muziek!”. Een levensles wordt soms in een paar woorden gegeven.

Ja Rita, we genieten van het hier en nu, van Portomarin. Santiago? Dat is pas over 4 dagen.

Calle de Diego Pazos, Sarria

Sarria, een plaatsje met twee gezichten. De Rua Mayor is het ene gezicht. Hier loopt de Camino. Gele pijlen op de muren. Nog 110 km. De ene albergue ligt naast de andere. Afgewisseld door een bar met een menu peregrino voor 10 Euro. Voertaal: engels. Etenstijd: 7 uur. Publiek: pelgrims.

Rua Mayor, Sarria

500 meter verder ligt een andere stad. Sarria. We zochten hier een enoteca. Tim werd gek. Ziet na 3.5 maanden (3800 kilometers lopen en rijden) de eerste Alfa Brera en 200 meter verder een zaak die Die Zeit verkoopt. Ligt in Groningen elke zaterdag op tafel, al 25+ jaar. Met Die Zeit Magazin.

Volgers: check onderstaande link voor een super recept voor spaghetti al limone. Ga zaterdag naar de Vismarkt en de Basaarz, koop biologische citroenen en goede spaghetti. En gezouten boter. Dit is het eerste gerecht dat we in Groningen zullen eten:

Spaghetti al limone

(Triascastela -) Sarria, 27 mei, 16 hr, 19 ºC, 19 km, Totaal: 2271 km

We zitten achter de O Cebreiro pas, we zijn in Galicië! De laatste provincie van het laatste land. Het is niet meer ver tot Santiago, nog maar 110 kilometers. Sarria, stad van twijfelaars, wil je een Compostela ontvangen in Santiago maar kan je niet kiezen, wil je ook nog zo veel andere dingen doen, reis dan naar Sarria. Want de clerus in Santiago bepaalde dat je tenminste 100 kilometer moet lopen en daarmee voldoet Sarria net aan de eisen. Veel Spanjaarden nemen een lang weekend, reizen hierheen, lopen het stuk en zetten de compostela trots op hun cv.

Galicie, het groene land, het natte land, het verre land.

Weersvooruitzichten voorspelden al twee dagen regen maar we werden slechts nat van het zweet. Morgen is de kans op neerslag 100%. Dan kan het alleen maar beter worden.

Het land van keuterboeren en de doedelzak, van inktvis en de worst. Van pittige worsten met veel vet en kruiden.

Van paden die lopen tussen eeuwenoude steenmuurtjes. Het land van de Camino. Waar alles naar Santiago wijst, waar je nog nooit zoveel pelgrims hebt gezien.

Santiago heeft zich dus al gemeld. Nog maar 5 dagen lopen, want we lopen de resterende kilometers in korte etappes en slapen in plaatsjes waar alle andere pelgrims ook overnachten.

De voortgang op de Camino wordt nergens zo nauwkeurig en zo vaak vermeld als hier. Om de 10 minuten zie je een paaltje met de afstand tot Santiago. Vermeld tot op de meter. Kloppen die nummers? Natuurlijk!

geen Zwitsers precisiewerk

(Lagunas de Castillia -) Triacastela, 26 mei, 21 hr, 17 ºC, 24 km, Totaal: 2252 km

Je ontmoet veel soorten pelgrims op de Camino, ieder zijn eigen Camino (ik citeer opnieuw onze wijze pelgrim Paul), we hebben personen gesproken die uit diep religieuze redenen op pad zijn gegaan tot aan studiegroepen voor wie de Camino een aantal studiepunten maar vooral veel bier betekende. Zoals altijd zijn de meest bijzondere mensen gecamoufleerd als doodnormale burgers.

We stopten vandaag in Fonfría, vlak na de O Cebreiro pas, het etablissement was akoestisch in beslag genomen door een groep Amerikanen die dachten dat iedereen geïnteresseerd was in hun conversatie. We vroegen een stel of we aan hun tafeltje mochten zitten, het was een Zwitsers echtpaar. De gebruikelijke informatie werd uitgewisseld, ze waren gestart in St. Jean Pied de Port en zouden, net als wij, tot aan Santiago lopen. De wereld was overzichtelijk, de Nederlander werkt voor Philips, de Zwitser werkt voor een horlogehuis. Zijn vrouw had een Zwitsers fortuin aan haar pols hangen, Hansl (ik noem hem Hansl, ik had beloofd zijn ware nam niet te noemen) droeg geen horloge.

Natuurlijk had hij onze uurwerkjes al gezien, zijn ogen zag ik even naar de Zwitserse Mondaine van Monique gaan, zonder verder commentaar. Bij de MeisterSinger, een horloge zonder een minutenwijzer keek hij verheugd op. “Dat is het beste horloge voor de Camino, daarmee kan je je ontspannen”.

We hadden hun wat over Groningen verteld, over de Vismarkt (is er een betere markt in Nederland?), over de Machedoux geitenkaas (is er een betere kaas in Nederland?) over de haring van Giel en Gré aan de Kraneweg (opnieuw: is er een betere haringkraam in Nederland?) en over de RUG (ja, er is een betere universiteit).

Daarna nam Hansl het woord. Hij had weinig tijd, hij keek op de klok. Hij verzamelde typemachines, van Underwood, hochqualitativ mechanische Geräte, hij had er 23. Niet om naar te kijken maar om op te tikken. Boeken uit te tikken.

Was meinst du?

Hansl kocht een boek en las het door het na te typen op achtereenvolgens meerdere apparaten. Een van zijn grootste en oudste apparaten was voor het voorblad, andere waren opgesteld voor de colofon, de tekst en het notenapparaat. Hij las en hij typte, de papiersoort was zorgvuldig uitgekozen. Bij fouten moest hij de pagina opnieuw typen, en opnieuw lezen.

Hij keek opnieuw naar de klok en dicteerde dat hij ook metronomen verzamelde, een van de meest miskende apparaten. Zonder metronoom geen ritme, geen houvast, geen basis. Elke metronoom was anders, uit de tik kon je de kwaliteit afleiden. een droge klik of een vettige klik, met een korte of lange nagalm, een kil metalen of een warme klank. Verzamelaars hielden het apparaat bij hun oor en luisterden minutenlang voordat ze een beslissing over de koop namen. Niets ergers dan een veiling bij Christies waarbij je je op de kijkdag niet met de metronoom in een stille ruimte kon terugtrekken. Hij stond op en probeerde voor te doen wat hij bedoelde. Luister, soms hoor ik apparaten die doen Tik-tak-tik-tak DAT IS TOCH WALGELIJK (zelfs de Amerikanen keken nu op) en slechts een enkele keer klinkt het meer als tsik-tsjak, tsik-tsjak. Maar ik wil tsik-tesjak, tsik-tesjak horen. Het instrument is voor mensenoren gemaakt, niet voor machines. Toch? Het werd onprettig, zijn vrouw had nog nauwelijks iets gezegd. Maar Monique vroeg net of zij ook had genoten van het uitzicht op de O Cebreiro. Dat had ze, en ze begon over de O Cebreiro en een boek van Paulo Coelho te praten. Ik keek naar Hansl, het ging niet goed.

Het was ongeveer half twee, Hansl zat en keek naar de klok. De klok stond tegenover zijn stoel, alsof hij de kat was die een meesje hypnotiseerde. Tien over half twee, Monique en zijn vrouw, Greta, hadden de Caminogids opengeslagen en praatten welke route ieder had gelopen. Hansl zat op zijn stoel en keek naar de klok. De vrouw wierp een blik op hem en hun rugzakken.

13.49. Hansl staat op en loop naar een rugzak, pakt meerdere credenciales (de boekjes waarin je de stempels van de kerken en de overnachtingsadressen verzamelt om daarmee de kerkelijke autoriteiten in Santiago te overtuigen dat je toch echt de Camino hebt gewandeld) en loopt naar de balie van het restaurant. Hij staart naar de wijzerplaat. Monique en ik volgen de secondewijzer.

13.50.00

De credenciales liggen opengevouwen op de balie.

Hansl heft de stempel van de zaak, het rode ding schiet door de lucht, zijn hand houdt het omklemt, daarna valt het als een dode duif en nadert het papier van de credencial. Ka-bam. En daarna op het stempelkussen. Ka-bam. En daarna op de credencial. Ka-bam. En weer op het stempelkussen. Ka-bam. Het gaat maar door. Elke seconde ramt de stempel op de balie. Ka-bam. Als een Zwitsers horloge. Ka-bam. Ik hoef de credencial niet te zien Ka-bam, ik weet dat de stempels keurig gecentreerd in de vakjes van de credencial staan Ka-bam, hier wordt Zwitsers precisiewerk verricht Ka-bam.

Zijn vrouw staart en zegt niets, niemand zegt iets. Deze man is gek. Overspannen, op zijn minst. Daag hem niet uit. Doe niets

Ka-bam. Ka-bam. Ka-bam.

13.51.00

Hansl stopt plotseling. Vouwt zijn credenciales op en pas als hij terug naar de tafel loopt heeft hij in de gaten dat iedereen naar hem kijkt.

We praten nog wat met zijn vrouw Greta. En horen dat Hansl geen uurwerker is maar een fotograaf. Dat hij PR-foto’s van horloges maakt voor luxe firma’s die iedereen kent. Horloges worden tikkend bij hem afgeleverd. Hij als eenvoudige fotograaf mag er niet aankomen. Zijn foto’s komen in de brochures. En de horloges in de brochures staan altijd op 10 voor twee, 13.50. Elke keer opnieuw liggen 10, 15, 20 horloges naast elkaar in de studio, alles is van te voren goed belicht. En om 13.50.00 start Hansl met zijn dagelijkse reportage. Van één minuut.

de hel, om 17 uur

(Villafrance del Bierzo -) Laguna del Castillo, 25 mei, 22 hr, 26 km, Totaal: 2228 km

Ik slaap nooit in een vliegtuig. Ook niet tijdens intercontinentale vluchten. Ik zit naast een huilende baby, of een hoestende en proestende medepassagier of bij een scherm dat de hele vlucht films vertoont. Ook op een plek met veel beenruimte en voorzien van oordoppen, oogbedekking en een nekkussentje blijf ik wakker.

Ik heb het opgegeven en neem nu veel leesvoer mee naar de cabine. Bij het opstijgen open ik een boek en lees tijdens de nachtvlucht in één ruk door. Ik herinner me nog dat ik tijdens een daling me door de laatste pagina’s van een boek van Graham Greene haastte. Ik was net op tijd, kon het boek dichtklappen toen het landingsgestel de grond raakte. Maar soms wint het vliegtuig en is het boek nog niet uit wanneer de motoren zwijgen. Dat wordt dan gedurende de verdere reis, tijdens de late avonduren, mijn dunne lijntje naar Europa.

 

de pelgrim, bij de brug van Villafranca

(Ponferrada -) Villafranca del Bierzo, 24 mei, 23 hr, 13 ºC, 25 km, Totaal: 2202 km

Villafranca del Bierzo. Elf jaar geleden zou dit voor ons een naam zijn zoals “Carrion de los Condes” of “Calzadilla de los Hermanillos”. Spaghetti in je mond. En na een dag alweer vergeten.

Mencía wijngaarden bij Villafranca

Maar in de afgelopen tien jaar zijn we hier vaak geweest. Voor één nacht, na 500 kilometers rijden vanuit Madrid, op weg naar nationale parken in Galicia, Asturias, of Castilla y Léon. Het is een mooie stadje en “ons” hotel ligt aan de Plaza Mayor. Hier keken we de afgelopen jaren met bewondering naar de pelgrims die ’s middags op de Plaza een wijn dronken. Altijd vrolijk en vol energie. De volgende ochtend waren ze echter allemaal verdwenen. Niemand meer te zien. Dat begrijpen we nu. Want wij staan tijdens een vakantie normaliter na 9 uur op terwijl pelgrims om 8 uur al onderweg zijn.

Monique, valk bij ons hotel

Maar nu zijn wij dus ook pelgrims en hebben we vandaag voor het eerst op een terras van de Plaza Mayor gezeten. Na een echte Camino verrassing. Eva Marie en Gerhard uit Paderborn hadden we voor het laatst gezien in Navarra, 400 kilometer van Villafranca. Puck liep nog met ons mee maar we hadden al besloten om onze heldin naar Groningen te brengen. En tsja, Puck was een vriendin van Eva Marie en Gerhard die bij ons in een albergue overnachtten. Wij haakten af in Logroño, reden naar Groningen, terwijl onze beide Duitse vrienden verder liepen. En nu zien we ze opnieuw, toevallig, op het plein van onze stad, vlak voor “ons” hotel.

graffiti in “Weinstadt” Cacabelos

tussen Astorga en Ponferrada

we hebben de Meseta verlaten, de Bierzo is bereikt.

heerlijke hammen en kikkererwten

en Bierzo wijn van Mencía druiven

en de Camino die doorgaat, elke dag opnieuw, naar het westen, over glooiende heuvels met witte brem, gele brem, paarse lavendel, tijmstruiken, venkel en rosmarijn

op de Cruz del Ferro

(Foncebadón -) Ponferrada, 23 mei, 22 hr, 14 ºC, 26 km, Totaal: 2177 km

Vandaag heb we een ander icoon van de Camino bereikt, de Cruz de Ferro. Het is een 15 (?) meter hoge heuvel stenen, van knikker- tot tennisbalgrootte, waar fier in het midden een grote, houten paal staat met bovenop een metalen kruis. Ik heb het bekeken, het kruis roest niet, het is dus niet, zoals de naam vermoedt, van puur ijzer maar van een andere legering dat niet roest. Elke steen van deze heuvel is de laatste 100 jaar door een pelgrim neergelegd en staat symbool voor een last die hij hier wilde achterlaten.

Op de top van de berg, bij de paal, liggen de nieuwste stenen, de meesten met naam, een spreuk en sommige met een gravure of zelfs een metalen filigraan. Pelgrims staan om de paal, hier tikken zware seconden weg, een man bijt op zijn lippen, een ander rust met een hand en gebogen hoofd tegen het hout, hij neemt een foto van Cruz de Ferro en later maakt iemand anders een foto van hem op deze plek, op DE plek. Dan stapt hij langzaam naar beneden en gaat naar zijn fiets, Een half uur later, wij lopen al lang weer verder over het pad naar Ponferrada, fietst hij voorbij. Ik steek mijn hand op, hij ook, hij is moe. Een belofte is ingelost of heeft hij vandaag het doel van zijn Camino al bereikt?

op de top van Cruz del Ferro

Maar hoe verlicht je je, moet je daarvoor oude lasten afwerpen of kan je beter plaatsen opzoeken waar je opgelicht wordt en waar je hart en je hoofd open staan?

Ik denk daarbij aan een artikel in de mare over een Italiaans expeditieteam dat in 1925 met een zeppelin van Spitsbergen naar de Noordpool vloog. De leider, Umberto Nobile was al een held toen hij vertrok, hij was als eerste over de Noordpool gevlogen, van Rome, via Spitsbergen, naar Nome (Alaska). Dit waren de mannen die Mussolini nodig had. De tweede expeditie, in 1925 dus, had als doel om vanuit Spitsbergen naar de Noordpool te gaan en daarna weer terug te keren. Ditmaal was de tocht minder succesvol, het weer verslechterde op de terugreis en het het luchtschip kwam naar beneden. Het team crashte en heeft weken op het ijs gebivakkeerd voordat de meesten werden gered. En dan kom ik weer terug bij mijn vraag, hoe verlicht je je. Wat deed Umberto Nobile toen hij het pakijs vlak onder zijn boeg zag opdoemen? Heeft hij bevolen om bagage uit het schip te werpen, om het voedsel en de navigatieapparatuur weg te werpen die hij hard nodig zou hebben na een eventuele landing op het ijs, of zou hij de gaskraan vol hebben opengedraaid in een ultieme poging om weer hoogte te winnen? Ik kan mij niet voorstellen dat de koffers overboord zijn gegooid.

Umberto Nobile

Dat is een lang verhaal om uit te leggen waarom we niet diep geraakt werden door Cruz del Ferro. Lasten draag je met je mee, dat is het leven. Om tevreden of succesvol te worden moet je plekken opzoeken of activiteiten verrichten waarvan je gelukkig wordt. Wij beleefden dat in de San Isidoro in Léon of de kathedraal in Vézelay. Op de Cruz del Ferro waaide het vooral en hadden we het koud.

Lees: mare nr. 64 (2007), Der Getriebene, Karl-Ludwig Wetzig

(ter info: mare is een fantastisch tijdschrift over de zee en alles wat daarbij hoort. Wees niet verbaasd als er een reportage instaat over het Uyuni zoutmeer op 5000 meter hoogte in Bolivia, mare heeft dan toch een verband gevonden tussen dit prachtoord en de zee. Afleveringen van de mare  kun je lezen bij kapsalon Zus & Zo in Groningen….).