We lopen op de Meseta en we komen steeds dichter bij diens kern; het destillaat van de Spaanse hoogvlakte. Het gebied waar slechts af en toe een kerktoren op wacht staat naar een eenzame pelgrim op weg naar het Westen. Don Quijote zou zich hier thuis voelen, moderne windmolens staan op heuvelruggen in het landschap, zijn lans zou de wieken geeneens hebben bereikt, zo hoog zijn die krengen, maar hij zou luidkeels de oorlog hebben verklaard aan deze indringers en vooraan staan in het verzet tegen de “fracking” activiteiten in Spanje.

Het lijkt alsof we weer in Noord Frankrijk zijn, een gebied met weinig hotels en albergues. In Frankrijk waren wij de enige pelgrims en was er plek in elk onderkomen dat we belden. Hier zijn wij slechts twee van de 100+ pelgrims en worden we gedwongen om steeds eerder onze onderkomens te reserveren. Ik heb zojuist (op Zondag) in vloeiend (eh…) Spaans een kamer voor dinsdag gereserveerd. In een albergue, in Calzadillo de los Hermanillos, het eerstvolgende overnachtingsadres ligt 17.5 kilometer verder. Je begrijpt, we willen niet het risico nemen om aan de balie te horen dat het is volgeboekt. Om dan 4 uur verder te lopen. Ik weet inmiddels dat het gesprek goed verloopt totdat ze om mijn naam vragen. “Tim”. “Que?”. “Tim, di Timothy”. “Como?”. “Tiiiiim!”. We zijn in hotels aangekomen en ik zag dat Tim was verbastert tot Olieman of iets dergelijks. Reserveren namens “Tim e Monica” is een stuk gemakkelijker. “Ah Monica!”.

We staren op de kaart in onze gids, het is duidelijk, dit is het Spanje waar Cees Nooteboom over schreef, waar provinciale wegen meanderen tot locale straten en uiteindelijk veranderen in de witte paden van de Michelin kaart, waar je de motor uitzet, uitstapt en ….. niets hoort, niemand ziet en staart over verlaten velden.

Dit is het Spanje van de dieprode wijn uit aardewerken kroegen, waar de ham niet uit een plastic vacuüm verpakt doosje komt maar met zorg van een varkenspoot wordt gesneden. Waar je om 6 uur ’s avonds een wijn bestelt in plaats van een diner. Dit is het Spanje waar wij van houden, waar de bar achteloos een Ribero del Duero schenkt dat alle huiswijnen van Groningen (en Amsterdam) in de schaduw zet.

We lopen inmiddels drie maanden naar Santiago en hebben diep respect voor de pelgrims van 500 jaar geleden. Zij wisten niet waar ze zouden overnachten, dat regelden ze wanneer ze aankwamen. Elke dag opnieuw. Het waren mensen die werden gewantrouwd door de locale bevolking en vaak eindigden ze op een harde bank of een koude vloer in een kerk. Wij en andere pelgrims kunnen geeneens in de schaduw staan van onze voorgangers. Als wij op weg zijn en om 11 uur ’s ochtends een bar binnenstappen dan heerst daar rust, iedereen staart naar zijn schermpje en bliepjes verraden dat WhatsAppp berichten en andere nonsens binnenstroomt.

Wat zou ik dan graag mijn Walter Muir Whitehill boek over de Spaanse 11e eeuwse Romaanse kerken openklappen en zijn appendices met bouwtekeningen van de Santiago basiliek bestuderen! Een boek dat, ondanks al het oorlogsgeweld, werd gepubliceerd in 1941 (Oxford! University Press). Maar dat boek ligt thuis, te zwaar. Of een boek van Borges, of van Calvino, of van Kundera, of van Tabucchi of van Auster, of van Raoul Schrott, of van Diderot of Voltaire, maar alles ligt thuis en ik heb slechts een iPhone. En van veel werken is geen eBook versie beschikbaar.

Sterker nog, ik heb tot nu toe, na bijna 100 dagen, geen enkele (GEEN ENKELE!) pelgrim in een boek zien lezen. Nogmaals: geen één! Mijn leeftijdsgenoten en jonger keken slechts op hun telefoon. Was dat juist niet een van de vele redenen om te vertrekken? Een cultuur zonder kennis van zijn verleden is dood. Morsdood. Dat gat wordt niet door talkshows opgevuld, daarvoor moet je moeite doen, moet je boeken lezen, moet je muziek van 200 of 400 jaar oud waarderen, dat geeft je zoveel plezier maar daarvoor is geen begrip. Dat heeft een negatieve business case.

Tegen elke puber zou ik zeggen: fuck the business en ontwikkel jezelf! Ga naar de universiteit. Een echte universiteit. Amsterdam, Leiden, Groningen, Utrecht. En vorm je mening. Struikel over de opinies van anderen maar leer zelfstandig denken. Anders blijf je een naïef kind en volg je de wind en word je weggeblazen.