Diderot

Vandaag is een referendum in Nederland gehouden en de uitkomst is teleurstellend. Ik gebruik diplomatieke bewoordingen, vrienden en collega’s kunnen hieruit de originele termen destilleren.

Kortom, geen betere dag om stil te staan bij een boek van Philipp Blom (Böse Philosophen / Het verdorven Genootschap). In dit boek beschrijft hij een Parijse salon waar een groep filosofen en wetenschappers elkaar ontmoetten in de periode 1750 – 1770. De hoofdrolspelers waren Thiry Holbach, een man voor wie geld geen rol speelde en in wiens huis men bijeenkwam, en Diderot, de man die eerst jezuïet zou worden maar eindigde als filosoof en schrijver.

In het huis van Holbach aan de Rue Royale te Parijs verzamelde zich de fine fleur van de Europese intelligentia, naast Diderot, Holbach en de Mettrie bijvoorbeeld Hume en Gibbon uit Engeland, Beccaria uit Italie en, via de post, Voltaire en Rousseau uit Zwitserland. Diplomaten, schrijvers en filosofen die Parijs bezochten probeerden langs te komen en een keer het debat in de Rue Royal te beleven. Want aan de tafel van Holbach werden nieuwe Verlichtingsideeën bediscussieerd onder de bezielende leiding van Diderot. Overdag had hij als een CTO de leiding over de totstandkoming van de l’Encyclopédie, een 17-delig werk met meer dan 72.000 artikelen van honderden auteurs dat de filosofische, wetenschappelijke en technologische kennis van dat moment bundelde. Stel je eens voor hoeveel correspondentie dat vereiste en stel je eens voor hoe moeilijk dat is geweest wanneer het heersende regime en de kerk je daarbij probeerden te dwarsbomen en je het liefst in de kerker of op de brandstapel zagen eindigen. Maar Diderot heeft meer dan 20 jaar aan de Encyclopédie gewerkt, hield vol en heeft overwonnen. Het werd afgerond. En het werd gedrukt. En het werd een tijdbom onder het ancien régime dat in 1789 explodeerde.

De personen die ertoe deden in de salon aan de Rue Royale hadden WelStijl, hadden WelKennis en waren WelBezorgdoverhetAlgemeenBelang. Het maakte niet uit waar je was geboren, je zou zelfs uit de Oekraïne kunnen komen als je argumenten maar klopten en je ze overtuigend kon verdedigen.

Arm vaderland dat zich heeft laten verleiden om in een armetierig referendum tegen het EU-verdrag met de Oekraïne te stemmen. Poetin zal blij zijn en Jan Roos, Emile Roemer en Geert Wilders een bedank-mail sturen. Diderot, Voltaire, Spinoza en schrijvers zoals Joseph Roth, Menno ter Braak, Willem Frederik Hermans en Thomas Mann zouden wellicht hun glas heffen. Het volk weet niet beter.

Ultreia, naar Santiago!

Lees ook:

Philipp Blom Böse Philisophen, Carl Hanser Verlag, 2011

Diderots Enzyklopädie, Die andere Bibliothek, 2013

Geluk

((Thiviers -) Sorges, 5 april, 20 km, Totaal: 1192 km

(Sorges -) Perigueux, 6 april, 21 hr, 12 ºC, 25 km, Totaal: 1217 kilometer

Het is een rustige fase van onze Camino. Na de 30 kilometertocht van Limoges naar Flavignac had Monique last van allerlei kleine vermoeidheidsklachten (en dat direct na een rustdag…) en een dag later liep Puck plots een heel klein beetje mank.

Kortom: code oranje! Pas-op-de-plaats (nou ja, figuurlijk dan), even geen dagtochten maken die langer zijn dan 25 kilometer. We denken dat Puck last had van spierpijn want nadat we haar bij het ontbijt een half aspirientje hadden gegeven en een uur hadden gewacht liep ze weer normaal en vrolijk door een parkje in het dorp en besloten we om toch te vertrekken voor een nieuwe etappe.

We hadden geluk, in de Perigord waar we nu doorheen lopen zijn de dagetappes vrij kort, tussen de 18 en 25 kilometers. Je kunt wel langer lopen maar de eerste overnachtingsmogelijkheid is dan gelijk 10 kilometer verder en dat doen we dus maar niet. De drie korte dagen hebben effect: Puck loopt weer als vanouds en Monique is ook hersteld van de 30 kilometer-dip.

We hebben zelfs dubbel geluk want naast dat iedereen hersteld lijkt te zijn, lopen we ook door een prachtig gebied van Frankrijk, de Perigord. Het Jacobspad loopt van Sorges naar Perigueux door een prachtig bebost gebied waarin het zelfs door een beschermd bosgebied gaat met daarin een Frans equivalent van de Staatsbosbeheercamping (daar was verder niemand maar tussen de lege kampeerplaatsen en wc-gebouwtjes hebben we heerlijk in het zonnetje onze baguette met leverpastei gegeten). De bossen zijn nu een groot groen spektakel, de blaadjes aan de bomen zijn vandaag of gisteren uitgekomen en vormen een teer, fluoriserend groene waas in het bos. Dat jonge groen vermengt zich met alle andere tinten groen van mossen en korstmossen die op stenen en basten groeien, wat geeft dat een kleurenpracht!

Sorges5

We hadden zelfs driedubbel geluk omdat we door stom geluk de familie Mazière hadden gekozen uit de lijst van chambre d’hôtes in Sorges. We dachten dat we zouden slapen in een klein huisje in het ingeslapen dorpje Sorges maar we eindigden op een buitenplaats enkele kilometers buiten dit dorpje waar je héeeeeelemaal niets hoort in de avond (alleen de koekoek-koekoek en zwaluwen). En het is hier dat we bij het ontbijt voor het eerst sinds jaren weer wentelteefjes aten, Pain Perdu, klaar gemaakt door Monsieur Mazière. Wat een feest nadat we dagenlang baguettes met jam en boter moesten eten als ontbijt.

Sorges1

 

Nee, we hadden vandaag zelfs vierdubbel geluk. Want we arriveerden in Perigueux en hier zag ik het land waarnaar ik zo intens verlangde. Het Frankrijk waar terrasjes op een pleintje staan, waar je door straatjes slentert met boulangeries, charcuteries, viswinkels, een echte groentezaak en de tabac op de hoek om een krantje te kopen. Dit is het Frankrijk wat ik mij van vroeger herinner en zoals het werd getoond in mijn Franse leerboeken (On y va deel 1, 2 en 3). Bereiken we nu in het verre zuiden de mooiste delen van dit land?

Ik kijk door het Ibis hotelraam naar buiten, een anoniem zakenhotel maar wel met een van de mooiste panorama’s van de stad. De kathedraal knikt ons toe, we hebben het vanmiddag bezichtigd en bij het St. Jacobus altaar heb ik gevraagd of zijn klokken ons morgen niet al te vroeg zullen wekken.

Sorges3

 

Het duiveltje

Rugzak3

(La Coquille -) Thiviers, 4 april, 18 hr, 15 ºC, 18 km, totaal: 1172 km

Hierboven zie je het duiveltje dat ons tijdens het lopen geselt. Het hangt aan je schouders, drukt op je heupen of prikt venijnig in je onderrug. Elke dag opnieuw vullen we de rugzakken en grijnst het duiveltje als een extra last zoals een baguette, Milka-reep, blikje sardientjes of een potje paté wordt toegevoegd. Na twee weken weet je hoe het ding bepakt moet worden, alles heeft dan zijn plek, zware spullen dicht tegen de rug en lichte spullen (kleding) daarom heen gestopt. Maar desondanks voelt de rugzak elke dag anders en klungel je tijdens het eerste uur lopen om de heup-, schouder- en andere banden optimaal af te stellen. De ene band een centimeter strakker, de andere band een halve centimeter losser. Het is verrassend hoe nauw de toleranties zijn.

We zijn niet gehecht aan de rugzakken, het liefst zouden we de dingen over de-eerste-de-beste schutting werpen maar dan worden we echte retro-pelgrims (stinkende lopers met vettige haren en slechts één dikke, vuile cape) die uit elke herberg worden geworpen (terwijl we niet snurken) en hebben jullie geen blog meer!

Sommige pelgrims lopen hun pad op blote voeten of kruipen of dragen het kruis. Wij sjouwen onze twee zakken Lucy (Monique) en Ferro (Tim) naar Santiago maar daarna gooien we ze in het helse vuur en gaan verlicht verder.

Snurkers

(’s avonds in de herberg – als het nog gezellig is. maar daarna….)

(Limoges -) Flavignac, 2 april, 30 km, totaal: 1129 km

(Flavignac -) La Coquille, 3 april, 18 hr, 17 ºC, 25 km, totaal: 1154 km

Lange tijd waren we alleen. Zagen we geen andere pelgrims. Maar de tijden zijn veranderd, we zien nu plotseling veel pelgrims die in Limoges zijn gestart en iedereen zoekt aan het eind van de dag een slaapplek. Op de Camino zijn verschillende overnachtingsmogelijkheden: hotels, Chambre d’hôtes (Bed & Breakfast), Accueil Pèlerin à Domicile (overnachting in een privé huis) of pelgrimsherbergen. In herbergen slaap je met anderen in één ruimte. Soms deel je de kamer met één of twee personen maar in grote herbergen heb je slaapzalen voor meer dan 20 mensen.

In Flavignac sliepen we in de gemeentelijke pelgrimsherberg. De herberg had een kamer met twee stapelbedden. Twee Duitsers waren voor ons aangekomen, hadden zich al geïnstalleerd en voorbereid op een rustige nacht. Op dat moment stapten wij binnen en we hadden zelfs nog een hond. Zij keken naar Puck en dachten: gaat die ’s nachts blaffen en in de herberg pissen? En wij bekeken de twee Duitsers (50 – 60 jaar) nauwgezet.

Snurken ze?

Want dat is de nachtmerrie van de slaapzaal. In de avond is het vrolijk en gezellig, je praat over de belevenissen van de dag, oude avonturen en de rol van de mens in het universum.

Maar het licht gaat uit, je strekt je uit, je doet tevreden je ogen dicht en …

Grooaaahhhh…..

komt uit de strot van een kamergenoot. En dat is altijd de man die onder of naast jou slaapt!

Gggggggggguuuuurrlll………..

of is het een gorgelende afvoer?

GGGGGuuuu…   Uuuugggllll…. GGGRRRRR

in gedachten wurg ik mijn benedenbuurman, in principe een effectieve oplossing. Hoe stop ik het snurken? Terwijl ik (Tim) denk is Monique al tot actie overgegaan. Rammelt aan het bed, roept iemand wakker of schijnt met een zaklamp in de ogen.

We hebben twee keer met anderen in een slaapzaal overnacht. Alle andere personen snurkten. LUID. HEEL LUID! Maar het snurken stopte binnen een uur (met dank aan Monique). En daarna konden we toch nog slapen.

Binnenkort zijn we verlost van snurkers. De kampeerspullen zitten in onze rugzakken, de campings zijn sinds 1 april open en dus horen we binnenkort zacht getsjilp en gekwaak in plaats van een blubberende rioolpijp. Leve de natuur.

Kathmandu

Limoges, 1 april, 22 uur, 6 ºC, 0 km, totaal: 1099 km

We ontvingen berichten uit Groningen dat het lente was geworden. Ha, ha, 1 april!

Wij hebben vandaag een rustdag en zijn naar een boeddhistisch centrum gegaan (zie foto). Puck voelde zich op haar gemak tussen de gebedsvlaggen. Ze heeft genoeg van het lopen en neemt morgen een vlucht naar Kathmandu. Daar gaat ze naar het Shechen klooster, wordt vegetarisch en zal twee maanden overleven op rijst met yak-boter. Tenzij we haar dagelijks twee extra botjes geven.

Commentaar – Het Oekraïne referendum

Ik (Tim) probeer het nieuws in Nederland niet meer te volgen om de hypes te ontlopen en mijn hoofd vrij te maken voor andere, belangrijke zaken waar je in het dagelijkse leven te weinig tijd voor vrijmaakt. Dat lukt vrij aardig.

Maar niet altijd.

Ik lees de laatste tijd te veel berichten over het Oekraïne referendum. Een bizar evenement in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. De Nederlandse bevolking moet zich uitspreken over een kwestie waarover 99.9+% van de mensen geen enkele kennis had, 50+% het nog altijd niet heeft en het ook nooit zal krijgen. Miljoenen Euro’s worden uitgegeven voor een voorlichtingscampagne terwijl het land van oudsher een uitstekend systeem heeft om over dergelijke ingewikkelde kwesties te beslissen: het parlementaire debat in de Eerste en Tweede Kamer.

De bevolking moet naar de stembus omdat het rellerig nieuwsmedium GeenStijl in staat is geweest om 300.000 Nederlanders zo gek te krijgen om hun handtekening te zetten onder een petitie. Ik wantrouw de beweegredenen van GeenStijl. GeenStijl is geen politieke beweging maar een commercieel bedrijf dat leeft van advertenties. Het gaat GeenStijl en Jan Roos niet over de Oekraïne maar over poen, over het verdienen van zoveel mogelijk poen.

En het referendum?

dat gaat niet over: “Bent u voor of tegen de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne?”

maar over: “zullen we de politici in Den Haag en Brussel voor joker zetten”

en in ons land wonen meer dan 300.000 figuren die dat heel graag willen.

Ik ben op 6 april niet in Nederland. Anders had ik voor de eerste keer in mijn leven NIET gestemd. Ik laat mij niet voor het karretje van Jan Roos, GeenStijl en linkse of rechtse populisten spannen.

Ik heb een droom dat het land en de (meeste) politici in opstand komen, dat de 30% stemdrempel niet wordt gehaald, dat Rutte en Asscher zich tegen het referendum keren en dat de Tweede Kamer een wet zal aannemen die dit soort referenda onmogelijk maakt.

en dat Bram Moszkowicz zich bij GeenStijl aansluit

en hierover denk je dus als je door de heuvels van de Limousin loopt. Ik (Tim) kwam in de herberg aan en las mijn mail. En lees een mail van R., een goede vriend die ik al meer dan 30 jaar ken. Terwijl ik mij lopend ergerde over het Oekraïne referendum, tikte R. een mail met precies dezelfde argumenten en conclusies. That’s where friends are for…